Wat is chemotherapie en hoe werkt het?

Chemotherapie is een medische behandeling die wordt gegeven om de kankercellen onder controle te houden of te vernietigen. Chemotherapie werkt door het vermenigvuldigen van snelgroeiende kankercellen te voorkomen. Het kan echter ook andere snelgroeiende cellen beschadigen of doden (zoals de cellen van de mondholte, van de wand van het darmkanaal, van het haar, van de huid en ook witte bloedcellen). Dit kan leiden tot verschillende bijwerkingen.^1-3

Het doel van chemotherapie en de juiste behandeling voor u

Chemotherapie wordt gebruikt om kanker te behandelen en onder controle te brengen, en om tumoren te laten krimpen vóór chirurgie of radiotherapie.¹ Chemotherapie wordt ook gebruikt om kanker te behandelen die zich heeft verspreid naar andere delen van het lichaam (metastatische kanker) of die is teruggekomen na een vorige behandeling (recidiverende kanker).¹

Behandelschema's met chemotherapie zijn gebaseerd op de volgende factoren:

De soort kanker die u hebt¹
De grootte en locatie van de tumor en of de tumor nog steeds is gelokaliseerd of zich heeft verspreid naar andere delen van het lichaam; deze factoren bepalen de ernst (stadium) van de kanker¹
Uw leeftijd, algemene gezondheid en andere medische aandoeningen¹
Alle voorafgaande kankerbehandelingen en hoe goed u kunt omgaan met bepaalde bijwerkingen¹

Nadat uw arts dit heeft beoordeeld, zal hij of zij bepalen of de beste behandeling voor u enkel chemotherapie is, of chemotherapie in combinatie met andere behandelingen zoals radiotherapie, chirurgie of nieuwere behandelingen zoals doelgerichte therapie of immuuntherapie.¹

Bespreek uw behandelopties voor chemotherapie en de mogelijke gerelateerde bijwerkingen met uw verpleegkundige of arts.⁴ Ga voor meer informatie over de effecten van chemotherapie naar de rubriek Leven met en na kanker op deze site.

Het doel van uw chemotherapiebehandeling definiëren

Artsen kunnen chemotherapie op verschillende manieren gebruiken. Chemotherapie kan bijvoorbeeld worden gebruikt:

om een tumor te doen krimpen vóór chirurgie of radiotherapie (neoadjuvante chemotherapie)^1,5
om alle mogelijke kankercellen te verwijderen die na chirurgie of radiotherapie overblijven (adjuvante chemotherapie) ¹
chemotherapie alleen, om kanker van het bloed of het lymfestelsel te behandelen(monotherapie)^1,5
voor recidiverende kanker of kanker die zich heeft verspreid naar andere delen van het lichaam^1,5
om kankersymptomen te verlichten^1,5

Vragen naar uw chemotherapiebehandeling

Aarzel niet om te praten met uw arts over uw chemotherapiebehandeling en zorg ervoor dat u zeker alle verstrekte informatie begrijpt, zelfs als het betekent dat u vragen moet herhalen.⁴ Het kan nuttig zijn om een vriend of familielid mee te brengen voor deze besprekingen om u te helpen bij het nemen van notities en u te helpen herinneren aan vragen die u wou stellen.

Nuttige vragen kunnen zijn:⁴

Wat zijn de beste manieren om mijn soort en stadium van kanker te behandelen?
Hoelang zal mijn behandeling duren?
Wat is mijn kans op herstel met deze behandeling?
Hoe weet ik of de behandeling werkt?
Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van deze behandeling?
Heeft de behandeling langdurige bijwerkingen?
Zal deze behandeling mijn vruchtbaarheid aantasten?

Hoe wordt chemotherapie toegediend?

Chemotherapie kan op verschillende manieren worden toegediend:

Oraal: als pillen, capsules of vloeistof om in te slikken^2,6
Intraveneus: rechtstreeks in een ader geïnjecteerd door middel van een spuit of infuus²
Intramusculair: geïnjecteerd in de spier, gewoonlijk in de arm, heup of buik⁷
Subcutaan: geïnjecteerd onder de huid, gewoonlijk in de arm, heup of buik⁷
Intraperitoneaal: rechtstreeks geïnjecteerd in de buikholte waar de darmen, maag en lever zich bevinden²
Intra-arterieel: geïnjecteerd in een ader die leidt naar de tumor⁸
Topisch: als een zalf die op de huid wordt gewreven⁹

Wanneer u een orale chemotherapie wordt voorgeschreven, neem zeker deze geneesmiddelen volgens de instructies van uw arts of verpleegkundige, en bewaar deze zeker volgens de gegeven instructies.⁶

Regelmaat van de behandeling

Hoe vaak u chemotherapie krijgt is afhankelijk van het soort behandeling vereist voor uw specifieke kanker. Bijvoorbeeld, vele mensen krijgen de chemotherapie in “cycli”: een behandeldosering wordt gevolgd door een “rust”-periode waarin het lichaam de kans krijgt om te herstellen en gezonde cellen op te bouwen.¹⁰ Bijvoorbeeld: iemand kan gedurende 1 week behandeld worden gevolgd door een rustperiode van 3 weken waarin geen behandeling wordt gegeven. Deze 4 weken samen vormen één chemotherapiecyclus.¹¹

Doseringsschema's voor chemotherapiebehandeling worden op maat gemaakt volgens de individuele behoeften van elke patiënt.^10,11 Maak u geen zorgen als u merkt dat iemand met hetzelfde soort kanker als u een ander doseringsschema heeft als dat van u.

Wanneer u vragen of twijfels hebt over uw chemotherapiebehandeling, aarzel niet om raad te vragen aan uw verpleegkundige of arts.

Woordenlijst